Een leuke anekdote over een bijzonder kunstenares.

Eén van de leuke bijkomstigheden, als je begint met een stamboom en die je zo breed mogelijk wilt maken uiteraard, is o.a. dit verhaal:

De eigenaar van een kunstwerk, een tekening van een portret van een vermoedelijk, Larense boerin wat werd gemaakt door de kunstenares Anna Julia (Julie) de Graag, is via mijn website erachter gekomen dat de familie Maasland erin voorkomt.

Dit kunstwerk, nu een erfstuk van zijn moeder, heeft jarenlang in het ouderlijk huis gehangen van zijn ouders en al die jaren was hij erdoor gefascineerd. O.a. de opvallende grootte en het enorme detail en de expressie trokken zijn constante aandacht. Onderzoek in de musea die hij bezocht leverde hem de informatie en conclusie op, dat er nergens een dergelijk gelijkwaardig en/of vergelijkbaar kunstwerk hing van deze kunstenares.

Over de kunstenares Anna Julia (Julie) de Graag het volgende: Hoewel zij geen (directe) nazaat is in mijn stamboom maar wel een emotionele band heeft doen ontstaan mèt een familie in de stamboom, speelde zij daarin wel een heel belangrijke rol. Dit mede dankzij de reactie van de eigenaar van haar kunstwerk. Wat een stamboom allemaal niet teweeg brengt nietwaar, mooier kan toch niet?

Welnu, om te beginnen: Anna Julia (Julie) de Graag was geboren in Gorinchem, woonde in Den Haag en bracht haar tijd veel door in Laren. In 1904 verhuisde ze ook daadwerkelijk naar Laren en huurde een gedeelte van een boerderij. Als kind had ze een zwakke gezondheid en leed regelmatig aan depressies. In de perioden dat ze ziek werd (depressief), verbleef ze bij haar ouders in Den Haag. Op 1 januari 1908 brandde de boerderij waar zij woonde volledig af, waarbij veel werk verloren ging: slechts één portefeuille met tekeningen bleef behouden. Omdat ze ook al haar benodigdheden voor het houtsnijden kwijt was, begon ze stillevens te schilderen. Deze periode duurde echter maar kort. Het was wederom op advies van Bremmer dat ze terugkeerde naar het maken van houtsneden.

Op jeugdige leeftijd al bleek haar talent voor tekenen en handwerk. Dit had ze niet van een vreemde; haar moeder was een begaafd amateurschilderes. In de jaren negentig van de negentiende eeuw verhuisde ze met haar ouders naar Den Haag. Daar volgde ze lessen aan de Academie van Beeldende Kunsten, eerst als leerlinge en later ook in de boetseerklas. Daarnaast volgde ze ook lessen in kunstbeschouwing bij de kunstcriticus H.P. Bremmer, die ze in 1901 had leren kennen. Tenslotte haalde ze aan de academie haar lesbevoegdheid in tekenen en handwerken maar ze vestigde zich als zelfstandig kunstenares. In 1902 toonde ze borduurwerk op de eerste internationale tentoonstelling van moderne decoratieve kunst in Turijn. Op aanraden van Bremmer legde ze zich toe op het maken van houtsneden. Bremmer zou een belangrijke rol in haar carrière blijven spelen, als adviseur en als bemiddelaar bij de verkoop van haar werk. Om een lang verhaal kort te maken: Anna Julia maakte op 2 februari 1924 in Den Haag een tragisch einde aan haar leven en is slechts 46 jaar geworden..

Maar aan de vraag van de eigenaar van haar kunstwerk blijft het knagen: het hoe en waarom van dit bijzonder kunstwerk wat jarenlang in de woonkamer hing van zijn moeder..

Betreffende de “relatie” met de familie Maasland in de stamboom: de moeder van de eigenaar van dit kunstwerk blijkt volgens zijn herinnering jarenlang bij de familie van Maasland gewoond en gewerkt te hebben in de huishouding. De familie van Maasland was een doktersfamilie en ze woonden en werkten oa in Gouda. Bij deze familie, die jarenlang in het voormalige Nederlands Indië heeft gewoond, heeft zijn moeder vermoedelijk de kneepjes van het bereiden van kruidige en pittige maaltijden geleerd, want in de omgeving waar zij woonde stond zij daaromtrent alom bekend.

Doch nog steeds rijst bij de eigenaar van dit kunstwerk de vraag: hoe kwam zijn moeder aan dit kunstwerk en wat was de reden dat zij dit heeft gekregen en om welke familie Maasland gaat het? Zijn bejaarde moeder kan hij helaas niet meer deze vraag stellen aangezien ze dementerend is.. deze vraag kwam dus via de stamboomwebsite bij mij op het bord maar helaas ik moet dat antwoord schuldig blijven.

Te beginnen bij het gezin van Jan Hendrik Maasland, Gouvernementsarts in Taroetoeng, Sumatra in het voormalig Nederlands Indië. De vraag of zij voor hem en zijn echtgenote, Maria Agneta Isabella Lobry van Troostenburg de Bruyn gewerkt zou hebben is heel eenvoudig het antwoord: nee.. Jan Hendrik werd n.l. tijdens de Japanse bezetting gearresteerd, geïnterneerd en is na zware mishandeling overleden in 1943. De moeder van eigenaars kunstwerk was toen nog te jong en woonde in Nederland.

Een meer verklaarbare optie zou zijn de vader van Jan Hendrik: Hendrikus Franciscus Petrus Maasland, echtgenoot van Johanna Hendrika Stuffken. In de periode 1920 -1928 was Hendrikus arts en gynaecoloog in Den Haag, de plaats waar Anna Julia veel verbleef (bij haar ouders) ten tijde van haar ziektes. Het vermoeden bestaat dat tijdens die periode’s geneeskundige bijstand moet zijn verleend door Dr. Hendrikus Maasland. Meest voor de hand liggend dan, dat hij als blijk van waardering dat kunstwerk van Anna Julia heeft gehad of na haar overlijden van haar ouders.. Dr. Hendrikus Maasland stierf in 1940. De moeder van de huidige eigenaar van het kunstwerk, reeds in de kost bij het gezin Maasland, bleef na zijn overlijden daar wonen bij zijn weduwe.

Misschien kunt u, als lezer/lezeres, hem wellicht op weg helpen? Ik hoop het van harte!

Uw reactie gaarne via een bericht naar mij en bij voorbaat dank!

P. Mollet